Kategoria: O literaturze (głównie tej dla dzieci)

Opublikowane w

Kolorowy Tallin, koty i wyobraźnia szczęśliwego dziecka

 

Helena  Läks, Sekretna piekarnia. Ilustrowała Regina Lukk-Toompere. Z języka estońskiego przełożyła Anna Michalczuk-Podlecki. Wydawnictwo Ezop (Warszawa 2019).

 

          Niewiele możemy powiedzieć o literaturze estońskiej. Ktoś czytał Jaana Krossa, ktoś słyszał o Jaanie Kaplinskim? A przecież Estonia jest tak blisko… Dlatego dobrze się dzieje, że estońskie książki dla dzieci zaczęły docierać na nasz rynek. Jest szansa, że ich obecność wzbudzi zainteresowanie kulturą naszych nieodległych geograficznie sąsiadów. Może stanie się to już niebawem, a może dopiero w przyszłości, gdy obecne dzieci urosną. Czytaj dalej „Kolorowy Tallin, koty i wyobraźnia szczęśliwego dziecka”

Opublikowane w

Ptak doleciał szczęśliwie

 

Sara Lundberg, Ten ptak, co mieszka we mnie, leci, dokąd chce. Tłumaczenie Anna Czernow. Warszawa 2023. Wydawnictwo Wytwórnia.

 

            Niewielkich rozmiarów książka szwedzkiej twórczyni Sary Lundberg (autorki tekstu i ilustracji)  może być ważna dla wielu młodych czytelników, zwłaszcza dziewcząt. Dlaczego?

           Może przede wszystkim dlatego (choć istotnych powodów jest więcej), że jest opowieścią o spełnionym marzeniu. O tym,  jak to, co wydawać się mogło nierealną mrzonką, spełnia się. Mrzonka zamienia się w spełnione marzenie… Czytaj dalej „Ptak doleciał szczęśliwie”

Opublikowane w

Wszystko okazuje się proste…

Cezary Harasimowicz, Chłopiec z lasu. Ilustracje: Marta Kurczewska. Warszawa: Wydawnictwo Agora dla dzieci, 2024

 

Pisanie o emocjach i uczuciach związanych ze skrajnie trudnymi problemami jest wielką sztuką. Dobrym kluczem do zmierzenia się z tą kwestią wydaje się metafora, dzięki której czytelnik może  bezpiecznie wkroczyć na obszar dotąd mu niedostępny.

            Właśnie tak było, na przykład, w książkach Małgorzaty Strękowskiej-Zaremby (Złodzieje snów, Dom, który straszy, Lilana), czy Joanny Rudniańskiej (Kotka Brygidy, Mój tata z obcej planety). Zwykły, to jest niezmetaforyzowany sposób mówienia o świecie nie udźwignie przytłaczająco trudnej materii uczuć: rozpaczy i bezradności, niezrozumienia i strachu, zagubienia i samotności. Czytaj dalej „Wszystko okazuje się proste…”

Opublikowane w

Historie rodzinne

Małgorzata J. Berwid, Wojenne lalki Marysi. Ilustrowała Ania Jamróz. Wydawnictwo Tadam (Warszawa 2024)

 

            O okupacji w Warszawie, o czasach tuż po wojnie napisano wiele. Ile z tej wiedzy dociera do dzisiejszego dziecka? Czy może sobie ono wyobrazić gwałtowność zmiany życia rówieśniczki, która cieszyła się, że 1 września pójdzie do szkoły, a zamiast tego przez cały dzień przytulała swoją szmacianą lalkę, patrząc na poważne twarze dorosłych i konie, leżące na ulicy w dziwnych pozycjach, jakby spały. One nie spały. Były martwe. Czytaj dalej „Historie rodzinne”

Opublikowane w

Co zrobić z tym bogactwem?…

Arnfinn Kolerun, Milion dobrych uczynków. Przełożyła Katarzyna Tunkiel. Ilustracje Marta Ruszkowska. Wydawnictwo Agora dla dzieci. Warszawa 2024

 

        Niespodziewana, ogromna wygrana w totolotka! Młoda, samotna mama i jej dwunastoletni syn mogą spełnić marzenia. Okazuje się jednak, że nic nie jest proste, jak  stwierdza Geraldine Chaplin w ostatniej scenie filmu Almodovara Porozmawiaj z nią… Czytaj dalej „Co zrobić z tym bogactwem?…”

Opublikowane w

Cicho, cicho, sza…

Małgorzata Strzałkowska, Gadu-gadu do poduchy. Ilustracje Agnieszka Żelewska. Wydawnictwo Bajka. Warszawa 2024.

 

              Cisza… Czym właściwie jest? Nie zawsze jest to po prostu brak dźwięków. O ciszy, która nie jest wyłącznie brakiem agresywnych, czy – drażniących dźwięków mówi nowa książka Małgorzaty Strzałkowskiej. Czytaj dalej „Cicho, cicho, sza…”

Opublikowane w

O przemieszanym w tyglu czasu współistnieniu

 

Justyna Bednarek: Cuda nad Rospudą i inne bajki ludowe. Podlasie i Suwalszczyzna. Zilustrował Maciej Szymanowicz. Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi. Warszawa 2023.

 

 

      Mamy u nas w ostatnich latach prawdziwą obfitość pięknie wydawanych książek dla najmłodszych. Jednak Cuda nad Rospudą… (z tworzonej właśnie serii Z Krainy Złotych Pól), nawet na tle innych pozycji, stawiających poprzeczkę wysoko, wyróżniają się nie tylko pięknem, ale ogromną pieczołowitością wydania i starannie przemyślaną spójnością  koncepcji. Czytaj dalej „O przemieszanym w tyglu czasu współistnieniu”

Opublikowane w

Opowieść o wspólnocie i sile jasności

 

 

Romana Romanyszyn, Andrij Łesiw (tekst i ilustracje), Wojna, która zmieniła Rondo. Przekład Aleksandra Ada Oranż. Wydawnictwo Krytyki Politycznej. Warszawa 2016.

 

          To już osiem lat minęło od czasu, gdy w Polsce ukazała się niewielka książka adresowana do dzieci, stworzona przez dwójkę ukraińskich twórców i wydawców, mieszkańców Lwowa… Było to dwa lata po rozpoczęciu rzeczywistej wojny w Ukrainie (nie wzbudziło to wówczas jakiegoś nadzwyczajnego odzewu; wszystko toczyło się przecież gdzieś na wschodzie i, niestety, wydawało się kompletnie abstrakcyjne…) i dwa lata przed rozpoczęciem napadu Rosji na Ukrainę na pełną skalę.

       W lutym 2022 wojna stanęła dosłownie za naszymi plecami, na naszych progach, zajrzała nam do domów. Miała niepewne, często – wystraszone  oczy uchodźców. Zazwyczaj były to kobiety, kompletnie pogubione nastolatki, dzieci… Trudno uwierzyć, że ta wojna – tuż za miedzą przecież – trwa już zatem dziesięć lat!  Choć dla wielu ludzi (zwłaszcza w innych krajach Europy) zaledwie dwa lata… Stan przerażenia, napięcia z czasem się zatarł. Emocje opadły. Fala ukraińskich uchodźców zaczęła zwolna opadać. Ludzie zaczęli jakoś organizować sobie życie… Czytaj dalej „Opowieść o wspólnocie i sile jasności”

Opublikowane w

Wózek, kule?… Opowieści o radości i spełnianiu marzeń

 

Małgorzata Strękowska-Zaremba, Agata szaleje na kółkach. Ilustracje Andrzej Tylkowski. Pomysł i konsultacja merytoryczna: Agata Roczniak. Konsultacja medyczna: Robert Śmigiel. Wydawca Fundacja Diversum.

 

     Niepełnosprawność to problem, z którym spotykamy się często. Jak reagować na osoby na wózkach, poruszające się o kulach, niewidome? Nie da się ignorować ich istnienia. Są naszymi sąsiadami, spotykamy ich w sklepach, w metrze, na przystankach…Spróbujmy wejść w ten odmienny od naszego świat. Spróbujmy zrozumieć.

     Czy na pewno jednak jest to świat odmienny? A może różnice nie są aż tak wielkie? Małgorzata Strękowska-Zaremba, autorka, m.in. Lilany, Złodziei snów, czy Domu nie z tej ziemi, nie obawiała się nigdy poruszania tematów, o których nie należy milczeć.  Do takich trudnych, na swój sposób niewygodnych, obarczonych tabu i rozmaitymi stereotypami, tematów z pewnością należy problem niepełnosprawności, zarówno tej nabytej, będącej wynikiem wypadku, jak i tej wrodzonej, stanowiącej konsekwencję genetycznej wady, chorób. Czytaj dalej „Wózek, kule?… Opowieści o radości i spełnianiu marzeń”

Opublikowane w

Szaleństwo prześnionej baśni…

 

Piotr Rychel, Kot w jednym bucie. Baśń dla dorosłych (i dla dzieci). Ilustracje: Piotr Rychel. Wydawnictwo Bajka. Warszawa 2023

 

              Jeżeli śnią się komuś szalone sny, gdzie niemal wszystko  może się zdarzyć, gdzie mieszają się motywy ze znanych baśni (choć oblicza bohaterów bywają zaskakująco inne) a poprzez kolejne fazy snu przebiega koza jakby wyjęta z ram obrazów Chagalla, czy opowiadań Singera, to, jako czytelnik opowieści Piotra Rychla, znajdzie się w swoim, dobrze znanym świecie. Czytaj dalej „Szaleństwo prześnionej baśni…”

Opublikowane w

Każdy może mieć w sobie potwora…

 

Marcin Szczygielski, Kwiatokosy (seria: Dom Rodomiłów 1). Ilustracje Marta Krzywicka. Warszawa 2023. Wydawnictwo Bajka.

 

            Rodzina Rodomiłów zawodowo zajmuje się unieszkodliwianiem potworów (są zanurzane w ektoplazmie i wiekowane w specjalnych słojach), świadcząc w tym obszarze odpłatne usługi dla ludności… Główna bohaterka, jedenastoletnia Hania dopiero zaczyna uczyć się fachu. Czytaj dalej „Każdy może mieć w sobie potwora…”