Kategoria: O literaturze (głównie tej dla dzieci)

Opublikowane w

Parę myśli o lusterku

 

         Lustro to przedmiot, z którym stykamy się tak często, że przestajemy myśleć o kryjącej się w nim tajemniczości i znaczeniach symbolicznych. Jednak nawet wówczas, gdy samo lustro – jako rzecz codziennego użytku – nie budzi emocji, to oglądanie w nim siebie prawie zawsze łączy się z uczuciami bądź refleksjami. Podobamy się sobie (lub nie), jesteśmy zadowoleni (lub nie), przychodzą nam do głowy mniej lub bardziej odkrywcze myśli.

        Dlaczego człowieka od zamierzchłych czasów fascynowało własne odbicie? Skąd pomysł, by zastąpić naturalne lustra (jeziora, leśne źródła) specjalnym przedmiotem, w którym można by się przeglądać? Czytaj dalej „Parę myśli o lusterku”

Opublikowane w

Maleńkie wieże Eiffla wokół nas

 

 

 

Tina Oziewicz, Pamiątka z Paryża. Książka inspirowana obrazem Wilhelma Sasnala. Ilustracje i opracowanie graficzne Jacek Ambrożewski. (Warszawa 2013). Wyd. Dwie Siostry

 

 

            Pamiątka z Paryża to kolejna udana książka Tiny Oziewicz, zamieszkałej we Wrocławiu autorki kilku wartościowych książek dla dzieci (wśród nich jest zbiór uroczych opowiadań O wiadukcie kolejowym, który chciał zostać mostem nad rzeką i inne bajki), z wykształcenia filozofki i anglistki.

            Dwie Siostry, zaliczane długo do kategorii wydawnictw małych, tzw. lilipucich, dawno wyrosły ze swojego lilipuctwa, zbierają pochwały i nagrody. Ostatnio, to jest w marcu 2018 roku, Wydawnictwo Dwie Siostry otrzymało tytuł najlepszego europejskiego wydawcy dziecięcego, Bologna Prize for the Best Children’s Publishers of the Year. To najbardziej prestiżowa nagroda dla wydawców dziecięcych na świecie, przyznawana co roku najlepszym oficynom z każdego z sześciu kontynentów świata. Jest się z czego cieszyć!

            Dwie Siostry nie boją się wyzwań. Takim wyzwaniem jest seria, w której ciekawa literacko historia ma się łączyć z edukacją estetyczną najmłodszego odbiorcy.

             Tina Oziewicz wydała już za sprawą tego wydawnictwa Powidoki. Książkę inspirowaną obrazem Władysława Strzemińskiego „Powidoki światła” (Ilustracje i opracowanie graficzne Ola Cieślak. Wyd. Dwie Siostry Warszawa 2010), gdzie brawurowo (i zwycięsko) zmierzyła się z zadaniem przybliżenia bardzo młodemu odbiorcy obrazu abstrakcyjnego stworzonego przez znakomitego malarza – unistę.

            Tym razem powstała Pamiątka z Paryża. Została ona niejako dopisana do obrazu Wilhelma Sasnala. Historię literacką poprzedza przystępnie napisany wstęp, w którym młody czytelnik dostaje wybrane informacje na temat twórczości współczesnego artysty. Te informacje to po prostu wyliczenie tematów – bohaterów obrazów. Wyliczenie owo brzmi  intrygująco i – chyba – zachęcająco dla kogoś, kto ma niewiele lat. Bohaterowie obrazów Sasnala wymienieni we wstępie wcale nie wyglądają nudno! Są to: syn Kacper (…), czarny kot (…), poplamiona koszulka (…), samolot (…), dym z ogniska, rower, kościół, lampa, dworzec (…), skafander kosmonauty. Na końcu wstępu czytamy, że: Każdy obraz (Sasnala) opowiada inną, fascynującą (…) historię, do której sami musimy odnaleźć klucz. Czytaj dalej „Maleńkie wieże Eiffla wokół nas”

Opublikowane w

O stworzeniu świata i niepozornym Człowieczku…

 

Bart Moeyaert, Stworzenie; ilustracje Wolf Erlbruch. Tłumaczenie Jadwiga Jędras, Łukasz Żebrowski, Wydawnictwo Hokus-Pokus, Warszawa 2005.

http://www.hokus-pokus.pl

            Dziwny, pokraczny człowieczek w  staromodnym kapeluszu, siedzący na krzesełku przygląda się brodatemu Panu Bogu, który z zadowoloną miną wysnuwa z siebie (a ściślej – ze swojej dłoni) lekko przerażonego kota… Taki obrazek widnieje na okładce książki Stworzenie, autorstwa belgijskiego twórcy – Barta Moeyaerta, nagradzanego i tłumaczonego na wiele języków powieściopisarza, autora sztuk teatralnych i scenariuszy filmowych, także poety i tłumacza. Jego osiągnięciem, jako osoby piszącej dla dzieci, jest trzykrotna nominacja do Międzynarodowej Nagrody im. H. Ch. Andersena. Książka Stworzenie została wydana u nas w 2005 roku  przez warszawską oficynę Hokus-Pokus i trzeba podkreślić, że jest to edycja bardzo staranna pod względem jakości. Czytaj dalej „O stworzeniu świata i niepozornym Człowieczku…”

Opublikowane w

Mateuszkowi nie jest źle

 

Elvira Lindo, Mateuszek. Przełożyła Anna Trznadel – Szczepanek. Ilustrował Julian Bohdanowicz. Nasza Księgarnia (Warszawa 2003).

http://www.nk.com.pl

                    Hiszpańska pisarka Elvira Lindo (ur. w 1962 r.), autorka scenariuszy radiowych i telewizyjnych, wpadła na szczęśliwy (jak się okazało) pomysł i wymyśliła postać chuchrowatego Mateuszka, okularnika, mieszkańca madryckiej dzielnicy Carabanchel (Górnego!), chłopca dość spokojnego, gaduły niezrozumianego przez otoczenie, (u którego) na razie wszystko, co dobre, mieści się (…) w obrębie mózgu. Czytaj dalej „Mateuszkowi nie jest źle”

Opublikowane w

Trzy słowa najcieplejsze

 

Anna Onichimowska, Piecyk, czapeczka i budyń. Warszawa 2009, Ezop. Agencja edytorska

http://ezop.com.pl/

 

                      Książka Anny Onichimowskiej Piecyk, czapeczka i budyń  to kolejna baśń, gdzie, jak to bywa w baśni, mamy do czynienia z pomieszaniem światów.  Jest zatem świat, który nieźle znamy i  taki, który może powstać w głowie niedużego czytelnika. Są więc rekwizyty znane z dnia codziennego: ciastka w czekoladzie, sok, makaron w kształcie gwiazdek, keczup, jest pisanie opowiadań (nie bardzo wiadomo, czy są to zadania domowe, czy też teksty pisane z potrzeby serca), jest piżama w kropki i komputery. Z drugiej strony  pojawia się  para bohaterów nie z tego świata: olbrzymi Troll i jego nauczyciel języków obcych oraz maleńki – Pufek i jego mama – Pufka. Czytaj dalej „Trzy słowa najcieplejsze”

Opublikowane w

Perła do wyłowienia

 

Viliam Klimaček, Dezider Tóth, Noga w nogę. Tłumaczenie Maria Marjańska-Czernik. Warszawa 2005. Wyd. bis.  

 

            Trochę niezręcznie pisać o książce, która zniknęła. Mimo wszystko zrobię to, zachęcając do wytrwałych poszukiwań. Jest bowiem do wyłowienia perła.

             Zniknięcie…Taki okrutny los spotkał jedną z najoryginalniejszych książek, jakie ukazały się w Polsce na początku XXI wieku. Zniknęła książka, będąca swoistym zbiorem mądrych, zabawnych i  niesłychanie intrygujących (również wizualnie) scenariuszy zajęć z dziećmi – tymi małymi, tymi starszymi i tymi prawie dorosłymi. Zniknęła książka, która ma charakter uniwersalny. Mowa o pozycji pod tytułem Noga w nogę, autorstwa dwójki słowackich twórców Viliama Klimačka i Dezidera Tótha, wydanej w Polsce w 2005 roku przez wydawnictwo bis. Czytaj dalej „Perła do wyłowienia”

Opublikowane w

Z Pędrkiem Wyrzutkiem przez świat

 

 

 

Stefan Themerson, Przygody Pędrka Wyrzutka. Z ilustracjami Franciszki Themerson. Wydawnictwo ISKRY, Warszawa 2002

http://iskry.com.pl

         Dobrze od czasu do czasu odwiedzać antykwariaty i rozmaite centra tanich książek. No i jest przecież allegro… Właśnie tam można znaleźć prawdziwe perły, których nie uświadczy się w księgarniach. Taką właśnie perłą jest powiastka Przygody Pędrka Wyrzutka Stefana i Franciszki Themersonów, pary znakomitych artystów,  wysoko cenionych przez krytykę, niektórych filozofów i polonistów, ale stosunkowo mało znanych (lub w ogóle nieznanych) młodszym i starszym czytelnikom oraz popularyzatorom literatury dziecięcej z urzędu, czyli nauczycielom i bibliotekarzom.      Czytaj dalej „Z Pędrkiem Wyrzutkiem przez świat”

Opublikowane w

     Odwrócenie ról

 

Sari Peltoniemi, Groszka. Piesek, który chciał mieć dziewczynkę. Przełożyła Iwona Kosmowska. Ilustrowała Liisa Kallio. Wyd. W.A.B. (Warszawa 2010).

         Sari Peltoniemi to znana fińska autorka książek dla dzieci i młodzieży, była nominowana dwukrotnie do ważnej w Finlandii nagrody Finlandia Junior, pracowała w szkole jako nauczycielka, pisze także teksty piosenek rockowych, a w latach 1980 – 1990 sama występowała jako piosenkarka.

        Możemy się też domyślać, że jest miłośniczką psów i to  niekoniecznie  rasowych. Tylko bowiem osoba, która prawdziwie kocha zwierzęta, mogła wpaść na tak zabawny i – przy okazji – nośny pomysł, by odwrócić role i przedstawić tęsknotę do drugiej istoty z innego niż ludzki (a zatem zwykły) punktu widzenia. Zmiana punktu widzenia z ludzkiego na psi jest wprowadzeniem nieoczywistości, każe się dziwić i zastanawiać na nowo nad sprawami, które wydają się w pierwszej chwili zupełnie proste. Czytaj dalej „     Odwrócenie ról”

Opublikowane w

O rudowłosej Minu, co łazi po dachach i drzewach

 Annie M.G. Schmidt, Minu, tłumaczenie Joanna Borycka-Zakrzewska. Wydawnictwo Hokus-Pokus, Warszawa 2006

http://www.hokus-pokus.pl 

          Kot jest zwierzęciem pełnym tajemnic. Staje się często panem swego właściciela. Co prawda chadza własnymi drogami, ale ten, kto (jak ja) z bliska obserwował przez wiele lat to zwierzę (bo kota nie można mieć)  wie, że bardzo przywiązuje się ono nie tylko do miejsc, które lubi, ale i do ludzi.

      Kot, arystokratyczny indywidualista, inspirował twórców literatury dziecięcej od dawna. Charl Perrault (w swoim zbiorze baśni z 1697 roku) ubrał kota w buty i kazał sprytem zdobywać dla swego pana wszelakie dobra. Po francuskim mistrzu pióra czyniło to wielu (u nas na przykład Jan Brzechwa,  Hanna Januszewska, Ewa Szelburg-Zarembina, czy Witold Zechenter). Pisano o kocie w różnych czasach i w różnych językach, prozą i wierszem. Czynił to Rudyard Kipling i Theodor Geisel (Dr Seuss), Thomas S. Eliot i Stanisław Jachowicz, Mieczysława Buczkówna i (całkiem niedawno) Tomasz Trojanowski. Kot bywał przewrotnym, choć miłym niecnotą (np. u Marii Kownackiej) i mędrcem (kot o imieniu Arystoteles z książki Dicka Kinga-Smitha Arystoteles solennie wypełnia polecenie otrzymane na pożegnanie od mamy: Bądź mądry, synku). Przykłady można by tu mnożyć.

                Holenderska pisarka, Annie M.G. Schmidt (1911 – 1995) uczyniła jednak coś zupełnie niezwykłego: bohaterem jej książki Minu jest bowiem… były kot, a właściwie, co nie jest bez znaczenia… była kotka.

Czytaj dalej „O rudowłosej Minu, co łazi po dachach i drzewach”

Opublikowane w

Opowieść powigilijna

Anna Onichimowska, Tajemnica Malutkiej. Ilustracje: Agata Dudek; opracowanie graficzne: Małgorzata Nowak. Ezop Agencja Edytorska. Warszawa 2012.

http://ezop.com.pl/

 Zwykle bywa tak, że bajkę opowiada  dorosły. Dziecko słucha. Autorka Tajemnicy Malutkiej zarysowuje inną sytuację: oto tata i jego córeczka, która, dość podekscytowana, powinna jednak zasnąć po Wigilii, tworzą wspólnie bajkę… Czytaj dalej „Opowieść powigilijna”